توصیه هایی برای هدف گذاری صحیح در زندگی
راه های مختلفی برای توسعه و رشد فردی وجود دارد؛ ولی تعیین اهداف روشن برای رشد شخصی، قطعاً احتمال موفقیت را بالاتر می برد. هنگامی که زندگی موانعی را سر راه‌تان قرار می دهد، داشتن هدفی که مرتباً به آن رجوع کنید می تواند تعهد، انگیزه و انرژی ادامه دادن مسیر پر دست انداز را به شما بازگرداند. گاهی اوقات هدف گذاری ممکن است گیج کننده به نظر برسد و به همین دلیل است که داشتن یک نقشه راه برای هدف گذاری کمک کننده خواهد بود.
نظریه هدف گذاری
در نظریه هدف گذاری، توضیح داده می شود که چرا به اهدافی نیاز داریم که واضح و مشخص و در عین حال چالش برانگیز باشند! روانشناسان پنج اصل زیر را مواردی اساسی برای تعیین اهداف، قدم نهادن در مسیرشان و رسیدن به آنها می دانند:
- واضح بودن: اهداف باید کاملاً واضح و مشخص تعریف شوند.
- چالش برانگیز بودن: اهداف باید قابل دستیابی ولی در عین حال چالش برانگیز باشند.
- متعهد ماندن: برای رسیدن به اهدافتان باید کاملاً به آنها متعهد باشید.
- بازخورد دادن: باید به طور مرتب پیشرفتتان در مسیر رسیدن به اهداف را بررسی کنید.
- پیچیدگی کار را در نظر بگیرید: برای اهداف پیچیده تر زمان و فضای کافی را برای خود قائل شوید.
همچنین تاثیر نوشتن اهداف تان را روی موفقیت دست کم نگیرید!
چقدر انگیزه دارید؟
اگر تا حالا هدفی را بدون رسیدن به نتیجه رها کرده باشید، قطعاً می دانید که داشتن اراده، برای ایجاد تغییر کافی نیست. تعیین و رسیدن به اهداف نیازمند انگیزه، حرکت با برنامه و پیدا کردن راه های مناسب برای مقابله با چالش های احتمالی است. برای دستیابی به اهداف سه عامل مهم وجود دارد:
- وجود انگیزه برای تغییر
- تمایل به ارزیابی و بررسی عملکرد
- اراده انجام کار
تمامی این عوامل به عنوان اهداف
SMART معرفی می شوند.
SMART در واقع مخفف
Specific (خاص و مشخص)،
Measurable )قابل اندازه گیری)،
Achievable (قابل دستیابی)،
Realistic (واقع بینانه) و
Timely or tangible (محسوس و دارای زمان بندی)
است.
برای اینکه هدفتان را کاملاً واضح و مشخص تعیین کنید، سوال هایی مثل چه زمانی، کجا، کدام، چرا
و... از خود بپرسید تا در مورد هدفتان اطمینان یابید.
برای اینکه مطمئن شوید واقعاً در حال حرکت به سمت جلو حرکت هستید از چه معیارهایی استفاده خواهید کرد؟ چطور می فهمید که به موفقیت رسیده اید یا باید تغییراتی ایجاد کنید؟ داشتن هدفی که قابل اندازه گیری باشد، کمک می کند که در مسیر خود بمانید.
در عین حال که اهداف چالش برانگیزی انتخاب می کنید، توجه کنید که هدفتان باید قابل دستیابی نیز باشد.
این ویژگی در واقع به همان ویژگی قابل دستیابی بودن باز می گردد. آیا با توجه به شرایط کنونی، هدفی واقع گرایانه و قابل دسترسی را انتخاب کرده اید؟
-
Timely or tangible (محسوس و دارای زمان بندی)
برای اینکه یک هدف واقع گرایانه باشد، باید در چارچوب زمانی قرار بگیرد و همچنین واقعی و قابل لمس باشد.
تعیین اهداف
شما می توانید در هر بخش از زندگی اهدافتان را تعیین کنید. اهداف معمولاً پیرامون موضوعاتی مانند سلامت، شغل، تحصیل و... هستند. اینها حوزه هایی کلی هستند برای اهداف کوچکتری که به صورت روزانه، ماهانه یا سالانه برای آن ها تلاش می کنید.
در حالی که بعضی از اهدافتان ممکن است در حوزه های بالا جای بگیرند، نباید از اهداف «توسعه فردی»، مواردی مانند فرا گرفتن یک فعالیت هنری یا یک رشته ورزشی، شرکت در کارهای خیریه و داوطلبانه و... غافل شوید.
مجبور نیستید خودتان را فقط به بخش های بدیهی و اصلی زندگیتان محدود کنید. برای فکر کردن درباره علایق و اشتیاق هایتان وقت بگذارید. یک طوفان فکری درباره ایده هایتان راه بیاندازید و به این فکر کنید که آیا کاری هست که همیشه می خواستید انجام دهید ولی ترس از شکست یا ترس از امور ناشناخته اجازه ریسک کردن را به شما نمی داده است؟! ایده هایی که از این طوفان فکری به دست می آورید، سر نخ هایی هستند که کمکتان می کنند اهداف دقیق تر و واضح تری تعیین کنید.
از خودتان بپرسید «چرا؟»
قدم بعدی این است که از خودتان بپرسید «چرا» این هدف برایتان مهم است؟ مثلاً اگر می خواهید در رشته خاضب در دانشگاه تحصیل کنید، تعیین اهداف کوچکتری که حول «چرا» بچرخند کمکتان می کند زودتر به هدف اصلی خود برسید. برای مشخص نمودن چراهای مرتبط با این هدف، این سه سوال را از خودتان بپرسید:
- چرا گرفتن مدرک دانشگاهی برای من مهم است؟
- چرا این دلیل اهمیت دارد؟
- چرا به این دلیل به شدت باور دارم؟
بعد از آنکه ایده خوبی از چرایی هدفتان پیدا کردید، باید مرحله دیگری از خود ارزیابی را انجام دهید. در مورد مثال مدرک دانشگاهی، اگر به این نتیجه رسیدید که گرفتن مدرک دانشگاهی همان هدف بزرگ و اصلی شماست، قبل از پیاده سازی تکنیک
SMART برای تعیین اهداف کوچکتر و قابل دستیابی، خوب است به سوالات زیر پاسخ دهید تا بفهمید آیا واقعاً برای متعهد شدن به این هدف آماده اید؟
- آیا از نظر روحی آماده متعهد شدن به چیزی هستید که ممکن است از نظر جسمی یا روحی برایتان راحت نباشد؟
- آیا آماده هستید تا در مورد موقعیتی که اکنون در آن هستید و موقعیتی که می خواهید به آن برسید با خودتان صادق باشید؟
- آیا زمان برای هدف مورد نظرتان دارید؟ می توانید به چیزهایی که با هدفتان تداخل دارند، نه بگویید؟
بعد از آنکه دو فعالیت مذکور را برای مشخص کردن دلایل خود انجام دادید، مشخص می شود که آماده تغییر هستید یا نه؟ اکنون زمان آن است که وارد روند تعیین اهدافتان شوید.
نکته ها و تکنیک هایی برای رسیدن به اهداف
تعیین اهداف و حرکت به سمت آنها به چیزی بیشتر از تنها یک کاغذ و قلم نیاز دارد. مهارت های مشخصی در راه رسیدن به یک هدف لازم است. اولین و مهمترین مهارت آن است که باید قادر باشید قدم های رسیدن به هدفتان را برنامه ریزی کنید. بعد از برنامه ریزی، تعهد و تمرکز روی هدف هستند که شما را به سمت نتیجه مطلوب هدایت می کنند. البته در این بین انگیزه دادن به خود و انعطاف پذیری هم جای می گیرند. در ادامه پیشنهادات و راهکارهایی برای رسیدن به اهداف مطرح می کنیم:
- هدف هایتان را با جمله بندی مثبت بیان کنید!
مثلاً به جای جمله «دیگر زیاد غر نمی زنم و شکایت نمی کنم» بگویید «من هر روز سه نکته مثبت پیدا میکنم و پیش از خواب آنها را یادداشت می کنم». بدین شکل شما هدفتان را مثبت تر بیان کرده اید.
- روی روند تمرکز کنید نه روی نتیجه!
از آنجایی که طبیعت هدف گذاری بدین شکل است که شما از ابتدا، پایان راه را در ذهن خود دارید، این راهکار می تواند یکی از سخت ترین بخش ها در هدف گذاری باشد. ولی حقیقت این است که قدم هایی که برای رسیدن به هدف برمی دارید، بیشترین اهمیت را دارند پس به قدرت روند باور داشته باشید.
- با خودتان یک پیمان ببندید!
اگر در مرحله آمادگی هستید یا در مرحله عمل، برای موفقیت بیشتر با خودتان قرار بگذارید و سعی کنید به آن پایبند باشید.
- فضای ذهن خود را برای آنچه پیش رو دارید خالی کنید!
برای قدم گذاشتن در یک مسیر جدید، ذهن خود را از حسرت ها و شکست های گذشته پاک کنید و خودتان را ببخشید. خوب است که ذهنتان را کمی خلوت کنید و حتی بری این کار تغییراتی فیزیکی در خانه و محل کارتان هم انجام دهید.
- چیزی که می خواهید را تصویرسازی کنید!
زمانی را برای تمرین دادن به افکارتان بگذارید و تصور کنید که هدف هایتان به واقعیت تبدیل می شوند.
اهدافتان و گام های لازم برای رسیدن به آنها را لیست کنید. سپس آنها را به هدف های کوچکتر و قابل دسترس تر با ضرب الاجل های واقع بینانه تقسیم کنید.
- از حمایت کسانی که دوستشان دارید استفاده ببرید!
حمایت گرفتن از کسانی که دوستشان دارید، اطمینان خاطر و مسئولیت بیشتری را برایتان ایجاد می کند. برنامه هایتان را برای تعدادی از دوستان و اعضای خانواده بیان کنید. آنها می توانند تشویق تان کنند و گاهی بازخوردهایی بدهند که در ادامه مسیرتان موثر باشد.
- هدف هایتان را پیش چشمانتان نگاه دارید!
خوب است که اهدافتان را به همراه قدم های لازم و ضرب الاجل ها در جایی بنویسید و همیشه جلوی چشمتان بگذارید. این کار باعث می شود برای ادامه دادن انگیزه بگیرید. حداقل هفته ای یکبار یا حتی در فاصله زمانی کمتری به اهداف تان نگاه بیندازید.
بعد از انجام هر مرحله از هدف گذاری، حتماً به خودتان پاداش بدهید. پاداش ها باید ساده، در دسترس و سالم باشند. مثلاً پاداشتان بعد از یک روز کاری سخت می تواند یک پیاده روی یا گشتی در طبیعت باشد.
مرور و ارزیابی مجدد اهداف
نکته آخر این که برای ارزیابی مجدد اهدافتان پیش از رسیدن به آنها، برنامه ریزی کنید. خصوصاً اگر اهداف بلندمدت و بزرگی هستند. می توانید این ارزیابی را هر هفته، هر دو هفته و یا هر ماه انجام دهید؛ یک مرور سریع باعث می شود تمرکز بیشتری روی هدف داشته باشید و روند پیشرفت را ارزیابی کنید. در نظر داشته باشید که مهمترین چیز این است که ارزیابی ها باید واقع گرایانه باشند.
